Page 14 - 2011GR
P. 14
Bireysel Emeklilik Sistemi 2011 GeliÅŸim Raporu
1- BİR YILI GERİDE BIRAKIRKEN
1.3 Türkiye’de Sosyal Güvenliğe
İlişkin Gelişmeler
Türkiye’de 2011 yılında Sosyal Güvenliğe ilişin en önemli düzenleyici niteliktedir. İşverenler tarafından gizli işçi maliyeti
gelişme ve tartışmalar Kıdem Tazminatı Reformu ve Genel Sağlık olarak gözlemlenen Kıdem Tazminatının, oluşturulacak yeni yasa
Sigortası konularında yaşanmıştır. ile işverenlerin özellikle işten çıkışlardaki likidite problemlerine
de bir çözüm sağlaması ve işçi haklarının güvence altına alması
22 Mayıs 2003 tarihinde kabul edilen 4857 sayılı İş Kanununun planlamaktadır.
Geçici 6. Maddesi “Kıdem Tazminatı için bir Kıdem Tazminatı
Fonu kurulur. Kıdem Tazminatı Fonuna iliÅŸkin Kanunun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 8 Åubat 2012 tarihinde
yürürlüğe gireceği tarihe kadar işçilerin kıdemleri için 1475 toplanan Üçlü Danışma Kurulu’nda, Türk-İş ve Hak İş
sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesi hükümlerine göre Kıdem Konfederasyonlarına “Ulusal İstihdam Stratejisi (UİSB) Taslağı
Tazminatı hakları saklıdır.†hükmü gereği Kıdem Tazminatı Fonu (2012-2023)†ile “Ulusal İstihdam Stratejisi Eylem Planı Taslağı
kurulması planlanmıştır. Bu kapsamda ilk olarak Çalışma ve (2012-2014)†metinlerini sunmuştur. Konfederasyonlara görüş
Sosyal Güvenlik Bakanlığının oluÅŸturduÄŸu bir bilim kuruluna bildirmeleri için 23 Åubata kadar süre veren Bakanlık, alınacak
“Kıdem Tazminatı Fonu Kanun Tasarısı Taslağı†hazırlama görüşlerden sonra taslağa son şeklinin verilerek TBMM’ye
görevi verilmiş ve 2004 yılında Kıdem Tazminatı Fonu Taslağı sunulacağını bildirmiştir.
yayınlanmıştır. Kamuoyundan gelen tepkiler üzerine taslak aynı
yıl geri çekilmiÅŸtir. Daha sonra 2011 yılının Åubat ayında Çalışma Sosyal Güvenlik Reformu çerçevesinde, 1 Ekim 2008 tarihinde
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı “Ulusal İstihdam Strateji Belgesi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun
Taslağıâ€nı hazırlamıştır. yürürlüğe girmesi ile birlikte 4/a (işçi), 4/b (BaÄŸ-Kur-kendi
adına ve hesabına bağımsız çalışan), 4/c (memur)’ler için Genel
Ulusal İstihdam Strateji Belgesinde Kıdem Tazminatı konusunda Sağlık Sigortası (GSS) hayatımıza girmiş oldu. Genel Sağlık
alınacak politika ve tedbirler ile ilgili olarak aşağıdaki maddelerin Sigortası uygulamasının hayata geçirilmek istenmesinin ana
yapılması planlanmaktadır. nedeni istisnasız herkesin sağlık güvencesine kavuşturulmasıdır.
28 Aralık 2011 tarihli resmi gazetede yayınlanan Genel Sağlık
-Tüm işçilerin erişebileceği, bireysel hesaba dayalı ve mali açıdan Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil Ve İzleme Sürecine
sürdürülebilir bir Kıdem Tazminatı Fonu kurulacaktır. İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile 1 Ocak 2012
-Kıdem Tazminatı uygulaması kazanılmış hak kaybına neden tarihinde hiçbir sağlık güvencesi olmayanlar için de Genel Sağlık
olmayacaktır. Sigortası uygulaması başlamış oldu.
-Kıdem Tazminatı Fonu gelirleri işveren tarafından yatırılacak
olan primlerden oluşacaktır. Gelir testi kişinin çeşitli göstergeler ışığında mevcut gelirinin
-Prim oranları belirlenirken işverenin mevcut Kıdem Tazminatı belirlenmesine ilişkin nesnel yöntemdir. Gelir testinin amacı
yükü arttırılmayacaktır. ailelerin Genel Sağlık Sigortası primlerinin kim tarafından
-Kıdem Tazminatı Fonu’na işverenin ödeyeceği prime geçici ödeneceğini ve ne kadar olacağını belirlemektir. Gelir testi
olarak İşsizlik Sigorta Fonu’ndan katkı yapılacaktır. işlemleri; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlaşma
-En az 10 yıl kıdemi olan işçilere, işsiz kaldıkları dönemde Kıdem Genel Müdürlüğü bünyesindeki Sosyal Yardımlaşma ve
Tazminatı hesabından kısmen para çekme hakkı verilecek, Dayanışma Vakıfları tarafından yapılacaktır. Gelir testinde,
hesapta kalan bakiye ise emeklilikte ödenecektir. aile içinde kişi başına düşen aylık gelirin asgari ücretin üçte
-Bir yıllık çalışma karşılığında verilen Kıdem Tazminatı miktarı, birinden az olması durumunda genel sağlık sigortası primi devlet
uzun vadede OECD ortalamasına çekilecektir. tarafından ödenecektir.
Kıdem Tazminatlarının oluşturulacak bir fona devri şeklinde Ocak-Aralık 2011 dönemi geçici verilere göre, ekonomideki
planlanan reform özellikle iş gücü piyasasının düzenlenmesi gelişmelere paralel olarak sosyal güvenlik açıkları geçen
yönünde yapılan uluslararası uygulamalara paraleldir. Nitekim yıla göre azalarak 26,7 milyar TL’den 16,23 milyar TL’ye
son günlerde Kıdem Tazminatı reformunun Avusturya modeline gerilemiş, bütçeden yapılan transfer ise 52,77 milyar TL olarak
uygun olarak yasallaşabileceği fikri ivme kazanmıştır. Bunun gerçekleşmiştir. 2011 yılı Aralık ayı sonunda sosyal güvenlik
en önemli nedeni ise, Avusturya sisteminin reformdan önceki kapsamındaki kişi sayısının (64.088.819) toplam nüfusa oranı
yapısı itibariye ülkemizde uygulanan sisteme benzerliği ve %86,00’ya ulaşmıştır. Toplam aktif sigortalı sayısı 17.374.631
reformdan sonraki sağlıklı işleyişi olarak nitelendirilebilir. Bu ve dosya bazında pasif sigortalı sayısı ise 9.274.682 olarak
yönde yapılan reform, işgücü piyasasındaki esnekliğin ve gerçekleşmiştir. Aktif sigortalıların %66,00’sı 4/a’ya (eski SSK),
hareketliliğin arttırılmasını ve rekabete açık bir iş gücü piyasasının %19,00’u 4/b’ye (eski Bağkur), %15,00’i 4/c’ye (eski Emekli
oluşturulmasını hedeflediğinden dolayı iş gücü piyasasını Sandığı) tabi çalışanlardan oluşmaktadır.
12