Bireysel Emeklilik Otomatik Katılım Fonlar Mevzuat Bilgi Merkezi

Katılımcı Bilgilendirme Rehberi

1. BES’e Kimler Girebilir?

İstihdam edilip edilmediğine, vergi mükellefi olup olmadığına, uyruğuna ve yaş sınırına bakılmaksızın herkes BES’e katılabilir.

2. 18 Yaşından Küçükler BES’e Dahil Olabilir Mi?

1. 18 Yaş Altı Küçükler Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) Dahil Edilebilir Mi?

Evet. 25.05.2021 tarihinde 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nunda yapılan değişiklik ile 18 yaşını doldurmamış küçüklerin (çocukların) velayet/vesayet hükümleri çerçevesinde yasal temsilcileri aracılığıyla sisteme dahil edilmesi olanağı sağlanmıştır.

2. 18 Yaş Altı Küçüklerin BES’e Dahil Edilmesinde Asgari Yaş Sınırı Var Mıdır?

Hayır. Asgari yaş sınırı bulunmamaktadır. Bireysel emeklilik sistemine yaş sınırı olmaksızın herkes katılabilir.

3. 18 Yaş Altı Küçükler BES’e Nasıl Dahil Olabilir?

18 yaş altı kişiler, işlemlerin ad ve hesaplarına yasal temsilcileri tarafından gerçekleştirilmesi yoluyla sisteme dahil olurlar.

Yasal temsilci bazı özel durum haricinde, esas olarak;

  • Anne ve babanın evlilik birliğinin devamı halinde hem anne hem baba,
  • Anne ve babanın evlilik birliğinin sonlandığı durumda velayetin verildiği taraf,
  • Anne ve babanın hayatta olmaması halinde veya bir nedenle çocuğun velayetinin anne ve babadan alındığı durumlarda mahkemece tayin edilen vasidir.


Yasal temsilciler emeklilik şirketleri ve emeklilik şirketlerinin yetkilendirdiği dağıtım kanalları (banka, acente, bölge müdürlüğü, çağrı merkezi, web sitesi, vb.) aracılığı ile lisanslı bir bireysel emeklilik aracısı ile yüz yüze görüşerek ya da mesafeli satış yöntemi ile bireysel emeklilik sözleşmesi satın alarak yasal temsilcisi oldukları 18 yaş altındaki kişileri sisteme dahil edebilirler.

4. 18 Yaş Altı Küçükler Adına Sözleşme Düzenlenebilmesi İçin Gerekli Ek Belgeler Nelerdir?

Yasal temsilcilerinin ve de sözleşmede katkı payı ödeyen kişi olarak başka biri tanımlandıysa bu kişinin sözleşme düzenlenmesi aşamasında kimlik tespiti işleminin yapılması gerekmektedir.

Vesayet makamı tarafından çocuğa atanan vasinin, kendisinin vasi olarak tayin edildiğine ilişkin mahkeme kararını ve Türk Medeni Kanunu 462. maddesi uyarınca çocuk adına emeklilik sözleşmesinin akdedilmesi için vesayet makamından alınan izin yazısını ibraz etmesi halinde, vasi tarafından çocuk adına bireysel emeklilik sözleşmesi akdedilir.

5. 18 Yaş Altı Küçüklere Ait Sözleşmelere Devlet Katkısı Uygulaması Var Mı?

Evet. Devlet katkısı uygulamasında diğer sözleşmelerden herhangi bir farklılık yoktur, ödenen katkı paylarının %30’u oranında Devlet katkısı avantajı bulunmaktadır. Devlet katkısı olarak ödenecek tutar ilgili yıla ilişkin brüt asgari ücret toplamının %30’u ile sınırlıdır.

6. 18 Yaş Altı Küçükler BES’den Ne Zaman Emekli Olabilir?

Diğer katılımcılar ile aynı şekilde sisteme ilk giriş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle sistemde kalınması ve 56 yaşını doldurması gerekir.

7. 18 Yaş Altı Küçüklere Ait Sözleşmelerde Katkı Payı Ödeyen Katılımcının Kendisi Olabilir Mi?

Hayır. Katkı payı ödemeleri yasal temsilciler veya yasal temsilciler tarafından yasaklanmamış olması veya sonradan itiraz edilmemesi kaydıyla yasal temsilciler dışında kalan kişiler tarafından sözleşmeye “katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişi” olarak kaydedilen kişiler tarafından yapılabilir. Katılımcı fiil ehliyetine sahip olduktan sonra katkı payı ödeyebilir.

8. 18 Yaşından Küçük Çocukların Dahil Olduğu Emeklilik Sözleşmelerindeki Haklar Kim Tarafından Kullanılabilir? Hakların Kullanımı Katılımcı Ad ve Hesabına Ödeme Yapan Kişiye Devredilebilir Mi?

18 yaşından küçük kişilerin adına açılan emeklilik sözleşmelerindeki haklar, yasal temsilcisi sıfatıyla veli ya da vasi tarafından kullanılır. Yasal temsilcisi tarafından yasaklanmamış olması veya sonradan itiraz edilmemesi kaydıyla, katılımcı ad ve hesabına ödeme yapan kişiye, sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç olmak üzere sözleşmeden doğan hakların kullanımı devredilebilir.

Fiil ehliyetinin kazanılması sonrasında sözleşmeden doğan hakların kullanımı katılımcıya ait olacaktır. Bununla birlikte katılımcı, fiili ehliyetini kazandıktan sonra da katılımcı ad ve hesabına ödeme yapan kişiye, sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç olmak üzere sözleşmeden doğan hakların kullanımını devredebilir.

9. 18 Yaş Altı Kişilerin Sistemden Çıkışlarına İlişkin Ayrı Bir Düzenleme Mevcut Mudur?

18 yaş altı katılımcının yasal temsilcileri tarafından mevzuata uygun olarak başvuruda bulunulmak suretiyle istenildiği zaman sistemden ayrılma hakkı kullanılabilir. Katılımcının fiili ehliyetini almasını müteakiben çıkış hakkı katılımcı tarafından kullanılabilir.

Sistemden ayrılma durumunda ayrılma tutarının katılımcıya ait bir hesaba aktarılması gerekir.

10. Yasal Temsilcilerinin veya Katılımcı Ad ve Hesabına Ödeme Yapan Kişinin Borçları Nedeniyle 18 Yaş Altı Kişilerin Dahil Olduğu Emeklilik Sözleşmelerine Haciz Konulabilir Mi?

Hayır, 18 yaş altındaki katılımcıların emeklilik sözleşmelerindeki birikimlerine, yasal temsilcilerinin veya katılımcı ad ve hesabına ödeme yapan kişinin borçları nedeniyle haciz konulamaz.

3. BES’e Nasıl Katılabilirsiniz?

Emeklilik şirketleri ve emeklilik şirketlerinin yetkilendirdiği dağıtım kanalları (banka, acente, bölge müdürlüğü, çağrı merkezi, web sitesi, vb.) aracılığı ile BES hakkında bilgi alabilirsiniz.

Sözleşmenizi, lisanslı bir bireysel emeklilik aracısı ile yüz yüze görüşerek ya da mesafeli satış yöntemi ile satın alarak sisteme katılabilirsiniz.

4. Yabancıların BES’e Katkı Payı Ödeyerek Türk Vatandaşlığına Hak Kazanabilmesi İçin Koşullar ve İşlemler Nelerdir?

Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’te 13 Mayıs 2022 tarihinde yapılan değişiklik ile yabancıların bireysel emeklilik sistemine katkı payı ödeyerek Türk Vatandaşlığına hak kazanabilmeleri mümkün hale gelmiştir. Yabancılar, bireysel emeklilik sözleşmesine (BES) en az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında katkı payı ödemek ve üç yıl sistemde kalma şartıyla vatandaşlık hakkı alabilmektedir.

BES’e katkı payı yatırarak Türk Vatandaşlığına hak kazanmak isteyen yabancılar emeklilik şirketlerinden herhangi birine başvurabilir. Başvuru sırasında;

  • İkamet izni başvurusunda bulunulacak Valilik (İl Göç İdaresi Müdürlüğü) bilgisi,
  • Pasaport örneği,
  • Üç yıl sistemde kalacağına dair taahhüt ve vatandaşlık başvurusu yapmak istediğini beyan ettiği imzalı dilekçesi emeklilik şirketine iletilir.

Başvuru sahibinin dahil edileceği vatandaşlık emeklilik planlarında;

  • Giriş aidatı ve yönetim gider kesintisi alınmaz,


BEFAS'ta sunulan fonlar dahil olmak üzere ünvanında “yabancı” veya “dış borçlanma araçları” ibaresi bulunan fonlara yer verilmez. 

Vatandaşlık planına dahil edilen ve sözleşme düzenlenen yabancılar ilk üç yıl boyunca;

  • Plan değişikliği,
  • Emeklilik nedeni ile hesap birleştirme,
  • Başka bir şirkete aktarım

yapamaz.

Türk Vatandaşlığı talebine ilişkin BES dışında bir yatırım aracıyla başladıktan sonra da bireysel emeklilik sistemi üzerinden devam edilebilir. Bunun için  gerekli olan bilgi ve belgelerin ilgili emeklilik şirketine ibraz edilmesi, ek olarak önceki sürece dair ilgili kamu kurumlarının düzenledikleri uygunluk yazılarının ibrazı ve yatırılan meblağın izinin herhangi bir şüpheye mahal vermeyecek şekilde tevsiki gerekmektedir.

Üç yıl boyunca şartların (plan değişikliği, emeklilik nedeni ile hesap birleştirme, sistemden çıkış ve başka bir şirkete aktarım yapılmaması, katkı payının ünvanında “yabancı” veya “dış borçlanma araçları” ibaresi bulunan fonlara yönlendirilmemesi) ihlal edilmediği Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) tarafından kontrol edilir. Tespit edilen işlemler Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne, Göç İdaresi Başkanlığına ve İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne bildirilir. EGM, üç yıllık süre sona erdiğinde şartları sağlayan sözleşme sahiplerini yukarıda sayılan Kurumlara bildirir.

5. Emeklilik Şirketi Seçerken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Emeklilik şirketinizi seçerken;

  1. A. Emeklilik şirketi tarafından uygulanan kesintilere dikkat etmelisiniz.

Emeklilik şirketiniz, sizinle imza altına aldığı emeklilik sözleşmesi kapsamında;

  • Sözleşme imzaladığınız anda peşin ya da bir kısmı peşin bir kısmı ertelenmiş veya tamamı ertelenmiş ödeme şeklinde ileri bir tarihte bir defaya mahsus giriş aidatı kesintisi,
  • Ödeyeceğiniz katkı payları ve sistemde oluşacak birikiminiz üzerinden yapılacak yönetim gider kesintisi,
  • Sözleşmede belirtilen ödeme tarihini müteakip 3 ay içinde katkı payınızı ödememeniz durumunda (ara vermiş kabul edildiğinizde) birikiminizden yapılacak ek yönetim gideri kesintisi,
  • Katkı payınızı ödemeye ara verme süresinin 1 yılı aşması durumunda, ara verme kesintisi,
  • Fona ilişkin giderlerin karşılanması amacıyla, fon işletim gider kesintisi dahil, fon toplam gider kesintisi,

yapabilir. Söz konusu kesintilerin birçoğu emeklilik şirketleri arasında farklılık gösterebilir.

  1. B. Sunulan emeklilik yatırım fonlarının getirilerine dikkat etmelisiniz.

BES’e yatırılan katkı payları, emeklilik şirketleri tarafından katılımcıların tercih ettiği emeklilik yatırım fonlarında yatırıma yönlendirilir. Bu fonlar türlerine göre; hisse senedi, devlet tahvili, kıymetli madenler vb. yatırım araçlarını içerir. Tercih edilen fonların içerdikleri yatırım araçlarının kazanç ya da kayıpları katılımcıların getirilerini etkiler. Alınacak riski belirlemek her zaman katılımcıların elindedir. Katılımcılar, güvenli yatırım için daha az risk içeren fonlara ağırlık verebilecekleri gibi, daha fazla risk içeren fonları tercih ederek daha fazla getiri sağlama ihtimallerini arttırabilirler. Seçeceğiniz fonların kısa, orta ve uzun vadeli geçmiş performanslarını incelemeniz önerilmektedir. Emeklilik yatırım fonlarının geçmiş dönem performanslarına ulaşmak için lütfen tıklayınız.

  1. C. Emeklilik şirketlerinin sunduğu hizmet çeşitlerine ve kalitesine dikkat etmelisiniz.

Emeklilik şirketiniz, bireysel emeklilik hesabınıza ait günlük bilgilere erişiminizi sağlamakla ve sözleşmenizden doğan haklarınıza ilişkin hizmetleri çağrı merkezi ve internet sitesi aracılığıyla sunmakla yükümlüdür. Ayrıca, emeklilik şirketinizin size doğru emeklilik yatırım fonu seçimi konusunda sağlıklı yönlendirme yapması önem taşımaktadır. İlave olarak, gerek duyduğunuzda emeklilik şirketinize anında ulaşabilmeniz önemlidir. Tercih ettiğiniz iletişim kanalı aracığı ile emeklilik şirketiniz tarafından sunulan hizmetlerin çeşitliliğinin ve kalitesinin beklentilerinizi karşıladığından emin olun.

Ayrıca, emeklilik şirketiniz sözleşmenizde size;

  • kesinti iadesi, katkı payı ödemesi gibi birikim tutarınızı etkileyecek nitelikte ek faydalar,
  • kredi kartına ödenen puanlar/bonuslar, ücretsiz ferdi kaza sigortası, acil sağlık hizmetleri, yol yardımı, çilingir hizmeti, vb. ek hizmetler ve faydalar,

sağlayabilir. Bu sebeple, emeklilik şirketi seçimi yaparken tarafınıza sunulabilecek ek faydaları dikkate almanız önemlidir.

  1. D. Blokaj süresine dikkat ediniz.

Emeklilik şirketleri katkı payının ödenmesi ile ilgili olarak bankalarla hizmet anlaşması imzalar. Söz konusu anlaşmalar çerçevesinde bankalar katılımcılardan tahsil ettikleri parayı hizmet anlaşmasında belirlenen süre (blokaj süresi) sonunda emeklilik şirketine intikal ettirirler. Blokaj süresi şirketten şirkete farklılık gösterebilmektedir.

Katkı payınızın kredi kartınızla ödendiği veya banka hesabınızdan alındığı tarih ile bireysel emeklilik hesabınıza intikal ettiği tarih arasındaki süre hakkında bilgi edininiz. Bu sürenin daha kısa olması katkı payınızın yatırıma daha çabuk yönlendirilmesi ve devlet katkısı ödemesinin hesabınıza daha erken yapılması anlamını taşır.

6. Emeklilik Sözleşmesi Nedir? Emeklilik Sözleşmesi Türlerinden Hangisi Sizin İçin Daha Uygun?

Emeklilik sözleşmesi;

    • Emeklilik şirketiniz nezdinde bireysel emeklilik hesabı açmanıza,
    • Hesaba katkı payı ödemenize,
    • Ödediğiniz katkı paylarının tercih ettiğiniz fonlarda yatırıma yönlendirilmesine,
    • Hesabınızda biriken paraların hak sahiplerine ödenmesine,

ilişkin esas ve usuller ile tarafların bu kapsamdaki diğer hak ve yükümlülüklerini düzenler.

Emeklilik sözleşmeniz üç türlü düzenlenebilir:

  • Emeklilik şirketinizle “bireysel emeklilik sözleşmesi” imzalayabilirsiniz. Bu durumda, sözleşmenin tarafları şahsınız ve emeklilik şirketi olur.
  • Bir grubun üyesi olarak emeklilik şirketi ile “grup emeklilik sözleşmesi” imzalayabilirsiniz. Bu durumda, sözleşmeniz bir grup emeklilik planına bağlanır ve sözleşmenin tarafları yine şahsınız ve emeklilik şirketi olur.
  • İşvereniniz sizin de yer aldığınız bir grup çalışanı için emeklilik şirketi ile “işveren grup emeklilik sözleşmesi” imzalayabilir. Bu durumda, işvereniniz sizin adınıza katkı payı öder, ödediği bu katkıları gider yazmak suretiyle kurumlar vergisi matrahından düşebilir. İşveren grup emeklilik sözleşmesinin tarafları, işvereniniz ve emeklilik şirketi olur.

7. Emeklilik Planı Nedir? Emeklilik Planınızı Seçerken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Emeklilik şirketinizi belirlemenizi müteakip, söz konusu şirket size bir emeklilik planı önerecektir.

Emeklilik planı, temel olarak;

  • Emeklilik şirketi tarafından size sunulan fonlara,
  • Ödeyeceğiniz katkı payına,
  • Giriş aidatına,
  • Yönetim gider kesintilerine ve fon toplam gider kesintilerine,
  • Ara verme durumunda yapılacak ek yönetim gider kesintisine,

dair bilgileri, bunlara ilişkin hesaplamaları ve emeklilik sözleşmesinin uygulanmasına dair diğer teknik esasları içerir.

Emeklilik planınızı belirlerken; plan dahilinde uygulanacak olan kesintileri, plan kapsamında sunulan emeklilik yatırım fonlarının geçmiş dönem performanslarını dikkate almanızda yarar bulunmaktadır.

Ayrıca plan dahilinde sunulan fonların genel yatırım stratejinizle, risk yaklaşımlarınızla uyuşup uyuşmadığını, emeklilik şirketinin standart hizmetler dışında plan kapsamında ek hizmetler sunup sunmadığını öğrenebilirsiniz.

Giriş Aidatı

Emeklilik şirketiniz, yeni bir sözleşme düzenlediğiniz esnada aynı emeklilik şirketinde yürürlükte olan başka bir sözleşmeniz bulunmaması durumunda (işveren grup emeklik sertifikası hariç) sizden giriş aidatı talep edebilir. Giriş aidatı; peşin, azami 1 yıl içinde tahsil edilmek üzere taksitli ve/veya bir kısmı peşin bir kısmı sözleşmenin sonlanma zamanına bağlı olarak ertelenmiş ya da tamamı sözleşmenin sonlanma zamanına bağlı olarak ertelenmiş biçimde alınabilir. Giriş aidatı, sadece sözleşmenizin ilk 5 yılında tahsil edilebilir.

Yönetim Gider Kesintisi

Emeklilik şirketiniz, yatırdığınız katkı payları ile birikiminiz üzerinden sözleşmenizin ilk 5 yılında yönetim gideri kesintisi yapabilir.

Ara Verme Kesintileri

Katkı payının ödeme tarihini müteakip 3 ay içinde hesabınıza herhangi bir ödeme yapmamanız durumunda ödemeye ara verdiğiniz kabul edilir.

  • Ödemeye ara vermeniz halinde ara verme süresi boyunca birikiminizden ek yönetim gideri kesintisi yapılabilir.
  • 1 yıl boyunca ödemeye ara verme durumunda yukarıda belirtilen “ek yönetim gideri kesintisine” ilaveten bireysel emeklilik hesabınıza ilişkin olarak Emeklilik Gözetim Merkezi’ne ödenen sabit giderler birikiminizden indirilebilir.

Giriş Aidatı, Yönetim Gider Kesintisi Ve Ara Verme Kesintileri Üst Sınırı

Sözleşmenizin ilk 5 yılında; giriş aidatı, yönetim gider kesintisi ve ara verme kesintileri toplam tutarı, her bir yıl için ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanan aylık brüt asgari ücretin %8,5’ini aşamaz. Sözleşmenizin 6. yılı ve sonrası için bahse konu kesintiler yapılmaz.

Emeklilik veya zorunlu ayrılma durumları haricinde 5 yıldan önce sözleşmenizi sonlandırmanız halinde bu maktu tutarın sözleşmenizin 5. yılı sonuna kadar olan süreye karşılık gelen ve ayrılma tarihinize kadar şirketçe tahsil edilmemiş olan kısmı, şirketçe bireysel emeklilik hesabınızdaki birikiminizden ertelenmiş giriş aidatı şeklinde indirilebilir.

Daha detaylı bilgi için “Kesintilerle İlgili Örnekler” sayfamızı inceleyebilirsiniz.

Emeklilik şirketiniz, sözleşmenizin ilk 5 yılında her yıl için yapılan kesintilerin, yukarıda belirtilen kesinti üst sınırlarını aşıp aşmadığını kontrol etmekle yükümlüdür. Bahse konu üst sınırın aşıldığının tespiti halinde sınırı aşan tutar, tarafınıza 5 iş günü içinde iade edilir.

Fon Toplam Gider Kesintisi

Fon portföy değeri: Fon portföyündeki varlıkların Emeklilik Yatırım Fonlarının Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik’te yer alan esaslar çerçevesinde değerlenmesi neticesinde bulunan değerdir.

Fon toplam değeri: Fon portföy değerine varsa diğer varlıkların ve alacakların eklenmesi ve borçların çıkarılması ile ulaşılan değer fon toplam değeridir.

Fon net varlık değeri: Portföy değerine, nakit ile fon alacaklarının eklenmesi ve fon borçlarının düşülmesi suretiyle bulunan toplam değerdir.

Birim pay değeri: Net varlık değerinin dolaşımdaki pay sayısına bölünmesiyle elde edilen değerdir.

Emeklilik şirketiniz, fon portföy değeri üzerinden;

  • Fon işletim gideri kesintisi
  • Diğer kesintiler

    • Tescil ve ilan giderleri
    • Saklama hizmeti giderleri
    • Bağımsız denetim giderleri
    • Kamuyu Aydınlatma Platformu giderleri
    • Portföy yönetim ücretleri
    • Fon portföyüne yapılan işlemler için katlanılan aracılık komisyonları
    • Endeks lisans ücretleri

yapabilir.

Fon işletim gideri kesintisi, fonun yönetimi karşılığında emeklilik şirketine ödenen ücrettir.

Emeklilik şirketleri fon işletim gider kesintisi oranlarını fon toplam gider kesintisi oranını aşmamak kaydıyla serbestçe belirleyebilmektedirler. Söz konusu kesintinin nasıl hesaplandığını detaylı olarak incelemek için tıklayınız.

Fon toplam gideri kesintisi fon varlıklarından karşılanmakta olup fonun getirisini azaltıcı bir etki yapmaktadır. Söz konusu kesinti, katılımcının birikiminden değil fon portföy değerinden günlük olarak yapılır. Yıl içinde yapılan fon işletim gideri kesintilerinin toplamı, yıl içinde yapılabilecek fon toplam gideri kesintisinden büyük olamaz.

Örneğin yıllık toplam gider kesintisi oranı %2,28 olan bir fonun yatırım yaptığı varlıklar yıllık %10 değer kazanırsa, bu fonun yıllık getirisi kesintiler nedeniyle yaklaşık %7,72 olacaktır. Yıllık toplam gider kesintisi oranı %1,00 olan bir fonun yatırım yaptığı varlıkların aynı şekilde yıllık %10 değer kazanması durumunda ise, bu fonun yıllık getirisi yaklaşık %9,00 olacaktır.

Azami fon toplam gider kesintisi oranları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Katılımcı, kendisine teklif edilen plan içerisinde yer alan emeklilik yatırım fonlarını kendi risk tercihine, fonun performansına ve fon işletim gider kesintisi oranına göre değerlendirmelidir.

Azami Fon Toplam Gider Kesintisi Oranları

Grup

Emeklilik Yatırım Fonları

Azami günlük fon toplam gider kesintisi oranı

Azami yıllık fon toplam gider kesintisi oranı (%)

I

Para Piyasası Fonları

Kıymetli Madenler Fonu

Yüz binde üç

1,09

II

Borçlanma Araçları Fonu

Standart Fon

Endeks Fonu

Yüz binde
beş virgül yirmi beş

1,91

III

Hisse Senedi Fonu

Katılım Fonu

Karma Fon

Fon Sepeti Fonu

Değişken Fon

Yaşam Döngüsü / Hedef Fon

Yüz binde
altı virgül yirmi beş

2,28

Tabloyla ilgili açıklamalar:


* Fon ünvanında yer alan ibareler dikkate alınarak Bireysel Emeklilik Sistemi Yönetmeliği'nin 2 numaralı ekinde yer alan yıllık toplam gider kesinti oranlarına bakılır ve birden fazla orana tabi olunması halinde düşük olan oran uygulanır.

Örnek: Katılım Emeklilik Yatırım Fonu’nun ünvanında “Standart” ve “Katılım” ibareleri yer almaktadır. Bireysel Emeklilik Sistemi Yönetmeliği’nin 2 numaralı ekinde yıllık toplam gider oranı Standart fon için %1.91, Katılım Fonu (Hisse/Diğer Fonlar sınıfında yer almaktadır) için ise %2,28 olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda, söz konusu fon için %1,91 oranının kullanılması gerekmektedir.

* SPK, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun uygun görüşünü alarak fonlara ilişkin gruplandırmayı değiştirmeye yetkilidir.

* Fonların Kamuyu Aydınlatma Platformu'nda yer alan sürekli bilgilendirme formlarında, fon işletim giderinin kurucu ile portföy yöneticisi arasındaki paylaşım oranlarına yer verilmesi gerekmektedir.

* Fon içtüzüğünde belirlenen günlük kesinti oranının aşılıp aşılmadığı Kurucu tarafından günlük olarak kontrol edilir ve muhasebe kayıtlarına yansıtılır. Kurucu tarafından yapılan kontrolde fon içtüzüğünde belirlenen günlük oranların günlük ortalama fon net varlık değerine göre birikimli bir şekilde hesaplanmış halinin aşıldığının tespiti halinde, aşan kısım ilgili takvim yılını takip eden beş işgünü içinde Kurucu tarafından fona iade edilir.

Fon Toplam Gider Kesintisine İlişkin İade Oranı

1 Ocak 2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, sözleşmenizin 6. yılı sonu ve takip eden her sözleşme yılı sonlarında ilgili yılda uygulanan kesintinin iadesi aşağıdaki tabloda belirtilen oranlarda gerçekleşecektir. Sözleşmenizin sonlanması durumunda ise, iade tutarı takip eden 5. işgünü sonuna kadar tarafınıza ödenir. Sözleşmenin süre hesabında 1 Ocak 2013’ten sonra sistemde geçirilen süre esas alınacaktır. Emeklilik yatırım fonlarından yapılan performans kesintisi ve fona ilişkin zorunlu giderlerin karşılanmasına yönelik kesintiler iade hesaplamasına konu değildir.

Sözleşme Yılı

İade Oranı

6

%2,5

7

%5,0

8

%7,5

9

%10,0

10

%12,5

11

%15,0

12

%17,5

13

%20,0

14

%22,5

15 ve üzeri

%25,0

Kesintinin hesaplanma tarihi itibarıyla mevcut bulunan birikimin %1,1’inin altında kalan kısmı için iade uygulanmaz; iade sonrası kalan kesinti tutarının birikimin %1,1’inin altında kalmasına neden olacak kesinti tutarı iadeye konu edilmez.

Konuyla ilgili örnek için tıklayınız.

Katkı Payı

Emeklilik şirketleri emeklilik planlarında asgari katkı payı tutarı belirleyebilirler. Bu şekilde ödeyeceğiniz katkı payı tutarı en az planınızda belirtilen bu alt sınır kadar olmak zorundadır.

Düzensiz Ödeme

Katkı payı ödemenizi ödeme tarihini takip eden 3 ay içinde yapmamanız durumunda sözleşmenizin düzensiz ödeme durumuna geçtiği kabul edilir.

Emeklilik sözleşmenizin düzensiz ödeme durumundan çıkabilmesi için, sözleşmenizin katkı payı ödenmemiş vadelerine ilişkin tutarlarının tamamını tek seferde ödemeniz gerekebilir. Emeklilik şirketleri, size sundukları emeklilik planlarında sizin lehinize uygulamalar belirleyerek, sözleşmenizin katkı payı ödenmemiş vadelerine ilişkin tutarlarının tamamını tek seferde ödemeniz koşulunu esnetebilir.

1 Ocak 2021’den sonra başlayacak toplam kesinti tutarı iadesi uygulamasına düzensiz ödeme statüsünde olan emeklilik sözleşmeleri dahil edilmeyecektir.

Emeklilik Şirketlerince Sunulan Özel Hizmetler/Ek Faydalar

Emeklilik şirketleriniz sözleşmenizde size;

  • Kesinti iadesi, katkı payı ödemesi gibi birikim tutarınızı etkileyecek nitelikte ek faydalar,
  • Kredi kartına ödenen puanlar / bonuslar, ücretsiz ferdi kaza sigortası, acil sağlık hizmetleri, yol yardımı, çilingir hizmeti, vb. ek hizmetler ve faydalar,

sağlayabilir.


Emeklilik şirketinizden emeklilik planınız kapsamında sunulan bu tür hizmet ve faydaların kapsam ve geçerlilik sürelerini öğrenin.

1 Ocak 2021 Tarihinden İtibaren Uygulanacak Kesinti Kontrolleri ve İadeleri

Emeklilik sözleşmenizi 6. yıl ve sonrasında sonlandırmanız durumunda sözleşmeniz kapsamında yapılabilecek toplam kesinti tutarı, sonlanma tarihinde sözleşmenize bağlı devlet katkısı hesabında bulunan tutarın aşağıda belirtilen oranını aşamaz. Bu kontrol, 1 Ocak 2021 tarihinde uygulanmaya başlayacaktır.

Bahse konu üst sınırın aşıldığının tespiti halinde sınırı aşan tutar, tarafınıza 5 iş günü içinde iade edilecektir.

Sözleşme Yılı

Azami Oran

6

%60

7

%70

8

%80

9

%90

10 ve üzeri

%100

Konuyla ilgili bir örnek için tıklayınız.

1 Ocak 2021 Tarihinden İtibaren Uygulanacak Kesinti İadelerine Konu Olmayacak Durumlar

1 Ocak 2021 tarihinden itibaren uygulanacak olan devlet katkısı ile ilişkilendirilen kesinti üst sınırı kontrolü, kontrol tarihi itibarıyla;

  • Toplam birikim tutarı yıllık brüt asgari ücretin 10 katını aşan,
  • Düzensiz ödeme durumunda olan,

emeklilik sözleşmeleri için yapılmayacaktır.

Birikim tutarı hesaplamasında ilgili takvim yılının ilk 6 ayında geçerli olan aylık brüt asgari ücret tutarı dikkate alınacaktır.

8. BES’te Faiz İçermeyen Katılım Fonlarını Tercih Edebileceğinizi Biliyor Musunuz?

Faiz hassasiyetiniz olması durumunda; katılım esaslı faaliyet gösteren ya da katılım esaslı ürünler sunan emeklilik şirketlerinin ünvanında katılım ibaresi bulunan emeklilik planlarına dahil olabilir ve faiz içermeyen katılım fonlarına yatırım yapabilirsiniz.

İslami esaslara uygun katılım fonlarının içeriğinde altın ve diğer kıymetli madenler, katılım endeksine ve katılım bankacılığı prensiplerine uygun hisse senetleri ile faizsiz menkul kıymet yatırım fonları gibi çeşitli enstrümanlar bulunmaktadır.

Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) üzerinden sözleşmenizin bulunduğu emeklilik şirketi dışındaki emeklilik şirketlerinin sunduğu katılım fonlarını da alıp satabilirsiniz.

9. Emeklilik Sözleşmenizi Satın Alma Sürecinin Adımları Nelerdir?

Emeklilik Sözleşmesinin Yapılması

  • Karşı karşıya gelinerek yapılan sözleşme

BES ürünleri konusunda sizinle temas kuran aracı, sistemin işleyişi ve tarafların hak ve yükümlülükleri konusunda size bilgi verir. Emekliliğe yönelik beklentilerinize, gelir düzeyinize ve yaşınıza uygun emeklilik planı teklifini sunar.

Fon dağılımı sizin tercihiniz doğrultusunda belirlenir. Eğer herhangi bir tercihte bulunmazsanız, birikiminiz emeklilik şirketinin belirlediği standart fonlarda değerlendirilir. Standart fondan ayrılmayı talep etmeniz halinde, eğer tercih ederseniz şirketiniz tarafından risk profil anketi tarafınıza sunulur.

Teklif edilen emeklilik planını kabul etmeniz, “Giriş Bilgi Formu”nu ve “Emeklilik Sözleşmesi Teklif Formu”nu doldurarak imzalamanız halinde sözleşmeyi akdetmiş olursunuz. Söz konusu belgelerin birer örneği tarafınıza verilir.

İnternet ve Çağrı Merkezi Aracılığıyla Yapılan Emeklilik Sözleşmesi

Size uygun BES ürününü emeklilik şirketinin internet sitesi ya da çağrı merkezi aracılığı ile satın alabilirsiniz.

Emeklilik şirketi, sistemin işleyişi ve tarafların hak ve yükümlülükleri konusunda size ayrıntılı bilgi verir, emekliliğe yönelik beklentilerinize uygun emeklilik planı teklifini sunar.

Teklif aşamasında standart fona ve diğer fonlara ilişkin olarak tarafınıza bilgi verilir ve tercihinize göre işlem yapılır. Herhangi bir tercihte bulunmamanız halinde, birikimleriniz standart fonda yatırıma yönlendirilir. Emeklilik sözleşmesine, emeklilik planına ve sisteme ilişkin gerekli bilgilerin tarafınıza verildiğini teyit ederek teklifi güvenli elektronik iletişim araçları (kısa mesaj, elektronik posta, internet, faks, vb.) ile onaylamanız halinde sözleşmeyi akdetmiş olursunuz.

Onay işleminden hemen sonra Bakanlıkça belirlenen belgeler, tercihiniz doğrultusunda matbu olarak veya kalıcı veri saklayıcısı (kısa mesaj, elektronik posta, internet, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortam) yoluyla erişiminize sunulur. Söz konusu belgelere, internet sitesinde güvenli alandan da ulaşmanıza olanak sağlanır.

Sözleşmenizin Yürürlüğe Girmesi  

Emeklilik sözleşmeniz, emeklilik şirketiniz tarafından reddedilmediği takdirde, varsa blokaj süresinin tamamlanmasını müteakip, katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihte yürürlüğe girer.

Emeklilik şirketiniz emeklilik sözleşmenizi, yürürlük tarihinden itibaren 10 iş günü içinde tercihiniz doğrultusunda kalıcı veri saklayıcısı (kısa mesaj, elektronik posta, internet, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortam) yoluyla veya matbu olarak size göndermekle yükümlüdür.

10. Emeklilik Sözleşmeniz Kapsamında Hakları Kullanabilecek Kişiler Kimlerdir?

Bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesinde, sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından kullanılır. Bu sözleşmelerde, sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç diğer hakların, katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişiler, sponsor veya işveren tarafından kullanılması kararlaştırılabilir.

11. Emeklilik Sözleşmeniz Kapsamında Kullanabileceğiniz Haklarınızı Biliyor Musunuz?

  • Satın aldığınız emeklilik ürününden vazgeçebilirsiniz (cayma hakkınızı kullanabilirsiniz).

Teklif formunu imzalamanızı veya mesafeli satışlarda teklifi onaylamanızı takip eden iki ay içinde cayma hakkınızı kullanabilirsiniz.

Yürürlükten önce cayma: Cayma bildiriminizin emeklilik şirketinize ulaşmasını müteakiben, daha önce verdiğiniz katkı payı ödeme talimatları iptal edilir.

Yürürlükten sonra cayma: Cayma bildiriminizin emeklilik şirketinize ulaştığı tarih itibarıyla cayma hakkınızı kullanmış sayılırsınız. En geç, cayma bildiriminizin emeklilik şirketinize ulaşmasını takip eden iş gününde verdiğiniz ödeme talimatları iptal edilir ve bireysel emeklilik hesabınızdaki birikim, bildirimin şirketinize ulaşmasını takip eden 10 iş günü içinde fon toplam gider kesintisi haricinde yapılan tüm kesintilerle birlikte iade edilir. Sözleşmeniz yürürlüğe girdikten sonra caymanız durumunda, varsa getiri üzerinden stopaj kesintisi yapılır.

  • Katkılarınızın yatırıma yönlendirileceği fon türlerini siz belirleyebilirsiniz.

Yılda 12 kere birikimlerinizin ve ödediğiniz katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranlarına ilişkin değişiklik yapabilirsiniz. Her fon dağılımı değişikliği talebinizde, BEFAS üzerinden sunulan fonlar dâhil olmak üzere en fazla 20 fon seçebilirsiniz.

Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) üzerinden diğer emeklilik şirketlerinin fonlarının alım satımını gerçekleştirebilirsiniz.

Kurumumuz tarafından kurulan BEFAS Bilgilendirme Platformu aracılığıyla fon seçenekleri hakkında bilgi edinebilir, bu seçeneklerin değerlendirilebilir ve fonlar arasında karşılaştırma yapabilirsiniz.

Emeklilik şirketinizin internet sitesi ve/veya mobil uygulaması üzerinden adınıza oluşturulan ve şifre ile girilebilen güvenli sayfaya giriş yaparak fon dağılım değişikliği talebinizi ilettiğiniz ekrandan BEFAS fonlarını görüntüleyebilir ve bu fonlar arasından tercihte bulunabilirsiniz.

BEFAS kapsamında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Fon dağılımı değişiklik talebinizi, değişiklik tarihinden en az 2 iş günü önce emeklilik şirketine bildirmeniz gerektiğini unutmayın!

Emeklilik yatırım fonlarıyla ilgili ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız.

  • Emeklilik planınızı değiştirebilirsiniz.

Emeklilik planınızı bir yılda azami 4 kez değiştirebilirsiniz. Bu yöndeki değişiklik talebinizi, emeklilik şirketinize yazılı olarak veya emeklilik şirketi çağrı merkezinden yahut şirketin internet sitesinde katılımcı, sponsor veya işveren adına oluşturulan güvenli sayfa üzerinden iletebilirsiniz. Emeklilik şirketinizin uygun görmesi halinde yeni emeklilik planına, plan değişiklik talebinizin şirkete ulaşmasını müteakip 10 iş günü içinde geçiş yaparsınız. Yeni emeklilik sözleşmeniz, 10 iş günü içinde katılımcıya, varsa sponsora veya işverene, tercihinize bağlı olarak kalıcı veri saklayıcısı yolu ile (kısa mesaj, elektronik posta, internet, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortam) veya matbu olarak gönderilir.

  • Katkı tutarınızı değiştirebilirsiniz ve ödemelerinize ara verebilirsiniz.

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde dâhil olduğunuz plan kapsamında katkı payı tutarınızı ve ödeme döneminizi değiştirebilirsiniz.

Bununla birlikte, emeklilik şirketleri emeklilik planlarında asgari katkı payı tutarı belirleyebilirler. Bu şekilde ödeyeceğiniz katkı payı tutarı en az planınızda belirtilen bu alt sınır kadar olmak zorundadır.

Düzenli katkı payı ödemelerinize ilave olarak istediğiniz zamanda, dilediğiniz tutarda ek katkı payı ödemesi yapabilirsiniz.

Birçok planda ek katkı payları için daha düşük oranlarda yönetim gideri kesintisi uygulandığını ve bazı planlarda hiç yönetim gideri kesintisi yapılmadığını gözden kaçırmayın.

İstediğiniz zaman katkı payı ödemeye ara verebilirsiniz. Katkı payının ödeme tarihini müteakip 3 ay içinde hesabınıza herhangi bir ödeme yapmamanız durumunda ödemeye ara verdiğiniz kabul edilir.

Planınıza bağlı olarak ara verme durumunda emeklilik şirketiniz sizden ek yönetim gider kesintisi yapabilir.

  • Emeklilik şirketinizi değiştirebilirsiniz.

Emeklilik şirketinizi değiştirebilmeniz için sözleşmenizin yürürlük tarihinden itibaren en az iki yıl süreyle söz konusu emeklilik şirketinde kalmanız gerekir. Halihazırdaki emeklilik şirketinize daha önce başka bir emeklilik şirketinden aktarım yaparak gelmişseniz, bulunduğunuz şirketinizde en az bir yıl kaldıktan sonra şirket değişikliği yapabilirsiniz.

  • BES'ten dilediğiniz zaman ayrılabilirsiniz.

Emeklilik sözleşmenizin süresi içinde herhangi bir anda sistemden ayrılabilirsiniz, ancak bu durumda emekli olmanın vergisel faydalarından ve elde edebileceğiniz devlet katkılarından tam olarak yararlanamayacaksınız.

BES’ten ayrıldığınızda devlet katkısı hesabınızdaki tutarların;

  • Sistemde en az 3 yıl kalınması durumunda %15’i,
  • Sistemde en az 6 yıl kalınması durumunda %35’i,
  • Sistemde en az 10 yıl kalınması durumunda %60’ı,
  • Emeklilik, vefat ya da maluliyet halinde %100’ü,

tarafınıza ödenir.

Getiri üzerinden hesaplanan stopaj kesintisi oranı;

  • Sistemden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlar için %5,
  • 10 yıl süreyle sistemde kalmakla birlikte sistemden emeklilik hakkı elde etmeden ayrılan katılımcılar için %10,
  • Sistemde 10 yıldan az süreyle kalarak ayrılan katılımcılar için ise %15’tir.

  • Birikimlerinizi hacze karşı koruyabilirsiniz.

Bireysel emeklilik hesabınızdaki fon paylarından sistemde bulunduğunuz ay sayısı ile brüt asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarınız ve bireysel emeklilik sisteminden emekli olmanız durumunda yapılan ödemelerinin haciz, rehin veya iflas tarihinde geçerli brüt asgari ücret tutarına kadar olan kısmı (nafaka borçları hariç olmak üzere) haczedilemez, rehnedilemez ve iflas masasına dâhil edilemez.

  • Haczedilemeyecek tutar tüm hesaplarınızdaki toplam tutar üzerinden yapılır.
  • Varsa işveren grup emeklilik sözleşmesine bağlı olarak açılmış hesabınızdaki birikimler, hak kazanma süresi sonuna kadar hesaplamaya dahil edilmez.

Örneğin, sistemde 120 aydır bulunmakta olan bir katılımcının 3.000.000 TL’lik birikime ulaştığı, haciz tarihinde geçerli aylık brüt asgari ücretin 20.002,5 TL olduğu varsayıldığında, bu katılımcının birikimlerinin 2.400.300 TL’lik (120 * 20.002,5 TL) bölümü haczedilemeyecektir.

Örneğin, BES’ten emekli olan bir kişinin yıllık gelir sigortasından aylık 25.000 TL almakta olduğu, haciz tarihinde geçerli aylık brüt asgari ücretin 20.002,5 TL olduğu varsayıldığında, aylık olarak ödenen 25.000 TL’nin, 20.002,5 TL’si hacze konu edilemeyecektir.

  • BES hesabınıza ilişkin bilgiler kişisel verilerin korunmasına dair mevzuat ile güvence altındadır.

7 Nisan 2016 tarihli ve 29677 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında kişisel bilgileriniz üçüncü şahıslar ile rızanız dışında paylaşılmaz.

  • BES birikimlerinizi miras olarak bırakabilirsiniz.

Vefat etmeniz halinde, birikimleriniz ve varsa hak kazandığınız devlet katkısı ve getirileri, 22 Kasım 2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, sözleşmede belirttiğiniz lehdara ya da lehdarlara, lehdar tanımlanmamış ise kanuni mirasçılarınıza ödenir. (Ayrıntılı bilgi için bu Rehber'in 21'inci, "Katılımcının Vefat Etmesi Halinde Varislerinin Yürüteceği İşlemler Nelerdir?" başlıklı maddesini inceleyebilirsiniz.)

Vefat etmeniz halinde, emeklilik şirketiniz birikiminizden ertelenmiş giriş aidatı tahsil edemez.

  • Çocuklarınızın geleceği için tasarruf yapabilirsiniz.

Bireysel emeklilik hesabı uzun süre birikim yapabilme imkânı sunmaktadır. Fiil ehliyeti olmayan çocuklarınızın geleceği için çocuklarınız adına hesap açabilirsiniz.

  • Yakınlarınızın geleceği için tasarruf yapabilirsiniz.

Yakınlarınızın ad ve hesabına BES hesabı açtırıp, katkı paylarını siz ödeyebilirsiniz. Devlet katkısı limiti şahıs bazında belirlendiği için, yakınlarınızın hesabına yapacağınız katkı payı ödemeleri sizin devlet katkısı limitinizi etkilemeyecektir. Bu uygulamadan, anne-babanız, kardeşleriniz, eşiniz, çocuklarınız ve değer verdiğiniz diğer kişilerin yararlanmasını sağlayabilirsiniz.

Tasarruf imkanınız yüksekse (devlet katkısı üst limitinden yararlanmak için ödenmesi gereken katkı payı tutarının - örneğin, 2024 yılı için 240.030 TL’nin üzerinde tasarruf yapabiliyorsanız) ve devlet katkısından azami şekilde faydalanmak istiyorsanız, hem kendi adınıza hem de aile fertleriniz adına ayrı ayrı hesap açabilirsiniz.

Mesela, 2024 yılı için yıllık tasarruf tutarınız 700.000 TL ise, eşiniz ve çocuğunuz adına ayrı hesap açtırabilirsiniz. Böylece, aile fertlerinizin BES hesaplarına toplam 210.000 TL tutarında devlet katkısı ödenir. Söz konusu 700.000 TL’yi sadece kendi hesabınıza yatırarak değerlendirseydiniz, sadece 72.009,00 TL tutarında devlet katkısı ödemesi hesabınıza yapılacaktı.

Devlet katkısı üst limitinden yararlanabilmek için
ödenmesi gereken katkı payı tutarı (*)
Ödemeniz tavsiye edilen katkı payı tutarı Ödenecek devlet katkısı tutarı
Şahsınız 240.030,00 TL 240.030,00 TL 72.009,00 TL
Eşiniz 240.030,00 TL 240.030,00 TL 72.009,00 TL
Çocuğunuz 240.030,00 TL 219.940,00 TL 65.982,00 TL
TOPLAM 720.090,00 TL 700.000 TL 210.000 TL

 
* 2024 yılında brüt asgari ücret tutarı 20.002,5TL’dir. Devlet katkısı üst limitinden yararlanmak için ödenmesi gereken kişi başına katkı payı tutarı yıllık 20.002,50*12 = 240.030 TL’dir.

  • Birikimlerinizi güncel olarak takip edebilirsiniz.

Herhangi bir zamanda birikimlerinize ilişkin bilgilere, Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından sunulan BES Mobil uygulaması, emeklilik şirketinizin çağrı merkezi veya internet sitesi aracılığı ile ulaşabilirsiniz.

Emeklilik şirketiniz, emekliliğinize hak kazanmanızdan asgari iki yıl önce, birikiminizin mali piyasalardaki risklerden daha az etkilenmesini sağlamak amacıyla size düşük risk düzeyine sahip fonlara geçişiniz ile ilgili değerlendirme yapmanızı sağlamak üzere öneride bulunur.

Emeklilik şirketiniz her hesap dönemini müteakip 10 iş günü içinde, hesap bildirim cetveli ile birlikte emeklilik planınızda yer alan bilgilere ve mevzuattaki önemli değişikliklere ilişkin bilgi notunu, tanımlı e-posta adresinize veya faksınıza, bunlar yoksa posta adresinize gönderir.

Takvim yılının her üç aylık döneminde elektronik postayla ve emeklilik şirketinin internet sitesi aracılığı ile yatırım araçlarına ilişkin genel bilgileri, finansal piyasalardaki güncel gelişmeleri, sunulan fonlara ilişkin yatırım ve performans bilgilerini, maruz kalabileceğiniz yatırım ve diğer finansal riskleri içeren bilgilendirmede bulunulur.

12. Tüm Bireysel Emeklilik Hesaplarınızı Tek Bir Uygulamadan Takip Edebileceğinizi Biliyor Musunuz?

Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) emeklilik şirketlerinde bulunan tüm sözleşmelerinize BES Mobil uygulaması üzerinden kolayca ulaşabilirsiniz.

BES Mobil uygulaması ile sistemdeki toplam birikim, Devlet katkısı tutarı, Devlet katkısı hak kazanma oranı, birikiminizin tarihsel gelişimi, emeklilik tarihi, kişiselleştirilmiş tahmini emeklilik geliri ve birikim tutarı, birikiminizin fon türlerine göre dağılımı, fon portföyünüze ilişkin risk değeri, çocuğunuzun bireysel emeklilik hesapları, mirasçısı olduğunuz yakınlarınızın hesapları gibi birçok bilgilere kolayca erişebilirsiniz.

Uygulamaya kullanıcı adı ve şifresi tanımlamanıza gerek olmadan e-Devlet kullanıcı bilgileriniz ile üzerinden doğrulanmış kimlik bilgileriniz ile kolayca giriş yapabilirsiniz. BES Mobil uygulamasını Google Play ya da App Store aracılığıyla ücretsiz olarak mobil cihazlarınıza indirebilirsiniz.

Uygulamayı iOS cihazınıza indirmek için tıklayın.

Uygulamayı Android cihazınıza indirmek için tıklayın.

13. BES’teki Birikiminizi Bankaya Teminat Olarak Gösterip Kredi Kullanabileceğinizi Biliyor Musunuz?

BES birikimlerinin banka kredisi kullanımında alacağın devri yoluyla teminat gösterilmesi; 28 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe giren Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik 26/C maddesi ile mümkün hale gelmiştir. Emeklilik şirketleri ve bankalar tarafında altyapı çalışmalarının tamamlanmasının ardından katılımcılar bu imkandan faydalanabilecektir. Alacağın devrine ilişkin tüm süreçler Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından sağlanan platform aracılığı ile gerçekleştirilecektir.

Bu düzenleme ile; bireysel emeklilik sözleşmelerinizde bulunan Devlet katkısı hariç alacağınızın tamamını veya bir kısmını alacağın devri sözleşmesi yoluyla bankalara devredebilirsiniz. Bununla birlikte, fon paylarına ilişkin tedbir, haciz, iflas, rehin ve benzeri her türlü idari ve adli talebe konu sözleşmeler işveren grup emeklilik sözleşmeleri, aktarım veya sonlanma işlemleri devam eden, aktarımla kurulmuş ve aktarımı üzerinden 6 ay geçmemiş olan sözleşmeler ile emeklilik gelir planı kapsamında olan sözleşmeler devredilemez.

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kararıyla devredilen tutar, faiz hassasiyeti olmayan katılımcılar için Anadolu Hayat ve Emeklilik A.Ş.’e ait Alacağın Devri Fonunda, faiz hassasiyeti olan katılımcılar için ise Türkiye Hayat ve Emeklilik A.Ş.’nin Katılım Esaslı Alacağın Devri Fonu’nda yatırıma yönlendirilmeye devam edecektir.

Kredi borcu ödemelerinizin tamamlanması ile alacağın devri sözleşmeniz sona erer ve birikiminiz bireysel emeklilik sözleşmeniz kapsamında tercih ettiğiniz fonlarda yeniden yatırıma yönlendirilir. Kredi borcunuzun birbirini izleyen en az iki taksitinde temerrüde düşmeniz ve bankanız tarafından ödenmeyen taksitlerin ödenmesi için verilen en az 30 günlük süre sonunda ödeme yapmamanız halinde borcunuz muaccel hale gelecektir. Borcunuzun muaccel hale geldiği tarihten itibaren otuz gün sonra banka, borcunu devredilen alacaktan tahsil etmek için talepte bulunabilir. Bu durumda BES sözleşmeniz sonlandırılır ve borcunuz bankaya ödendikten sonra birikiminizden kalan tutar tarafınıza ödenir.

Alacağın devri sözleşmesi düzenlenmesi halinde;

  • Devir sözleşmeniz sonlanmadan birikiminizi başka bankaya devredemezsiniz.
  • Devir sözleşmesinin yürürlükte bulunduğu süre içinde bireysel emeklilik sözleşmenizi sonlandıramazsınız.
  • Bireysel emeklilik hesabınızdaki birikimleri başka şirketlere aktaramazsınız.
  • Devredilen tutarların yatırıma yönlendirildiği fonları değiştiremezsiniz.

14. Birikimlerinizi Başka Bir Emeklilik Şirketine Nasıl Aktarırsınız?

Mevzuatta Belirlenen Süre /İşgünü Gönüllü BES hesabı A Emeklilik Şirketi nezdinde olan bir katılımcı bu birikimlerini B Emeklilik Şirketine aktarmak istediğinde sırasıyla aşağıdaki işlemleri gerçekleştirir:
Talep sahibi tarafından aktarım belgelerinin aktarım yapılacak şirkete iletildiği tarihten itibaren 10 iş günü 1. Katılımcı*, BES hesabının olduğu A şirketine yazılı olarak veya elektronik iletişim araçlarıyla aktarım talebini iletir.
2. Aktarım talebinin A şirketine ulaşması ile birlikte bu şirket, hesap bildirim cetvelini ve aktarım bilgi ve talep formunu talep sahibine elektronik iletişim araçları ile beş iş günü içinde gönderir veya internet sitesindeki güvenli alandan talep sahibinin erişimine sunar.
3. Talep sahibi tarafından hesap bildirim cetveli, aktarım bilgi formu ve talep formu ile birlikte aktarım yapılacak B şirketine posta veya elektronik iletişim araçları ile başvurulur.
4. Aktarım yapılacak B şirketi aktarım talebi uygunsa talep sahibine bir plan önerir ve planda yer alan kesintiler başta olmak üzere, aktarım kararını etkileyebilecek hususlara ilişkin temel bilgileri verir. Talep sahibinin bir şirketle, başka şirketten aktarımla düzenlenenler hariç, A şirketindeki sözleşmesi kapsamındaki birikimin ve devlet katkısı hesabındaki tutarların B şirketine aktarılabilmesi için sözleşmenin, yürürlük tarihinden itibaren en az iki yıl süreyle şirkette kalması gerekir. Talep sahibinin A şirketindeki sözleşmesi de aktarımla düzenlenmiş ise sözleşmenin tekrar aktarıma konu olabilmesi için ise A şirketinde en az bir yıl kalması gerekir. Bu koşulların sağlanması durumunda aktarım talep formundaki belirtilen alanların eksiksiz doldurularak iletilmesi beklenir.
5. B şirketinin teklif ettiği planın talep sahibi tarafından tercih edilmesi durumunda aktarım işlemi için düzenlenmiş giriş bilgi formu ve teklif formu talep sahibi tarafından imzalanarak veya elektronik iletişim araçları ile onaylanarak aktarım yapılacak şirkete iletilir.
6. Aktarım yapılacak B şirketi, en geç talebin kendisine ulaştığı tarihi takip eden iş günü aktarım bilgisini EGM tarafından kurulan Dijital Aktarım Platformu’na kaydederek aktarım sürecini başlatır.
7. Aktarım bilgisinin B şirketi tarafından Dijital Aktarım Platformu’na kaydedilmesini takip eden 9 iş günü içinde talep sahibinin birikimi ve varsa devlet katkısı hesabında bulunan tutar, A şirketi tarafından aktarım yapılacak B şirketine aktarılır.
8. Aktarım yapılan B şirketindeki sözleşme, yeni açılan bir sözleşme ise birikimin aktarıldığı tarihte yürürlüğe girer.

(*) Katılımcının A şirketindeki BES hesabının işveren grup emeklilik sertifikası olması durumunda, birikimin tamamına hak kazanmış ise birikimlerinin tamamını, birikimin tamamına hak kazanmamış ise hesabında bulunan birikimden hak ettiği tutar herhangi bir zamanda, A veya B şirketinde yürürlükte olan veya yeni düzenlenen otomatik katılım sertifikaları hariç olmak üzere gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine veya bireysel emeklilik sözleşmesine transfer yoluyla aktarılabilir. Katılımcının birikiminin tamamına hak kazanarak aktarılması durumunda mevcut sertifika sonlandırılmaz ve işveren veya sponsor katkı payı ödemeye devam edebilir, birikimin tamamına hak kazanması için belirlenmiş süre tamamlanmadan önce aktarılması durumunda mevcut sertifika sonlandırılır ve katılımcı sona erdirilen sertifika bakımından hak kazanma süresine ilişkin haklarını kaybeder.

Not: Bu sayfadan erişeceğiniz formlar Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Genelge (2016/39)'deki form örnekleridir ve bilgi amaçlı sunulmuştur. Aktarım işlemleriniz için evraklarınızı ilgili emeklilik şirketinden temin etmeniz gerekmektedir.

15. Katkı Payı Ödemelerini Yapabileceğiniz Ödeme Araçları Nelerdir?

Emeklilik şirketleri katkı payı ödemelerinizle ilgili size farklı ödeme aracı imkanları sunabilir. Bunlardan bazıları aşağıda özetlenmiştir.

  • Havale / EFT yoluyla ödeme

Katkı payı ödemelerinizin banka hesap numarası ile yapılabilmesi için ilgili bankada tanımlı hesabınız olması gerekir.

  • Kredi kartı ile ödeme

Emeklilik şirketleri, katkı payının ödenmesi ile ilgili olarak bankalarla hizmet anlaşması imzalar. Söz konusu anlaşmalar çerçevesinde bankalar, katılımcılardan tahsil ettikleri parayı hizmet anlaşmasında belirlenen blokaj süresi sonunda emeklilik şirketine intikal ettirirler. Blokaj süresi şirketten şirkete farklılık gösterebilir. Bu koşulun olması durumunda, ödediğiniz katkı payı, ilgili blokaj süresi sonunda yatırıma yönlendirilir.

16. Devlet Katkısı Alacağınızı Biliyor Musunuz?

22 Ocak 2022 tarihinden itibaren bireysel emeklilik hesabınıza ödediğiniz katkı paylarının %30’una karşılık gelen tutar devlet katkısı olarak devlet katkısı hesabınıza ödenir.

  • İşverenler tarafından ödenen katkı payları, devlet katkısı hesaplamasına dâhil edilmez.
  • Devlet katkısı alabilmeniz için vergi mükellefi olma koşulu aranmaz.
  • Devlet katkısından, Türk vatandaşları ve mavi kart sahibi herkes yararlanabilir.

Devlet Katkısı Limiti

BES’te ödediğiniz katkı paylarının %30’u kadar devlet katkısı hesabınıza ödenir. Ancak, bu meblağ için yıllık bir üst sınır mevcuttur. Bir katılımcı bir takvim yılı içerisinde ilgili yılın belirlenen brüt asgari ücret tutarı toplamına kadar yapmış olduğu katkı payı ödemeleri için devlet katkısından yararlanabilir. 2024 yılı devlet katkısı üst limitinden yaralanabilmek için ödenmesi gereken katkı payı tutarı 240.030 TL’dir. Anılan sınırı aşan katkı payı ödemeleri devreden katkı payı olarak her yılın ilk günü şirket hesaplarına intikal etmiş katkı payı olarak muamele edilmek suretiyle Devlet katkısı hesaplamasında dikkate alınacaktır. Devlet katkısı limit hesabı katılımcı bazında yapılır.

Devlet Katkısı Hakediş Oranları

Sistemde geçirilen süreye göre, bireysel emeklilik devlet katkısı hesabınızda kayıtlı tutarların;

  • sistemde en az 3 yıl kalırsanız %15’ine,
  • sistemde en az 6 yıl kalırsanız %35’ine,
  • sistemde en az 10 yıl kalırsanız %60’ına,
  • emekli olmanız, vefat etmeniz ya da maluliyetiniz halinde %100’ün,

hak kazanırsınız.

Sisteme 1 Ocak 2013 tarihinden önce girmiş olan katılımcıların devlet katkısına hak kazanmaya esas süresinde dikkate alınmak üzere ek süreler verilmiştir.

1 Ocak 2013’ten önce sistemde geçirilen süre;

  • 3 yıldan fazla fakat 6 yıldan az ya da 6 yıl ise, ilgili sözleşmeye 1 yıl,
  • 6 yıldan fazla fakat 10 yıldan az ya da 10 yıl ise ilgili sözleşmeye 2 yıl,
  • 10 yıldan fazla ise ilgili sözleşmeye 3 yıl,


eklenir.

17. Emeklilik Şirketinizin Size Karşı Yükümlülükleri Nelerdir?

Konu

Yapılacak İşlem ve Bu İşlemin Yapılması için Belirlenmiş Kanuni Süre

Yapmış olduğunuz ödemelerin, sözleşme talebinizin reddi sonucu iade edilmesi

Sözleşme talebinizin emeklilik şirketi tarafından reddedilmesi durumunda, ödeme talimatlarının iptal edilmesi ve tüm ödemelerinizin red tarihinden itibaren 5 iş günü içinde hiçbir kesinti yapılmadan tarafınıza ödenmesi gerekir.

Emeklilik sözleşmenizin tarafınıza gönderilmesi

Emeklilik sözleşmenizin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 iş günü içinde tercihiniz kapsamında kısa mesaj, elektronik posta, internet, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortam yolu ile ya da matbu olarak tarafınıza gönderilmesi gerekir.

Cayma hakkınızı kullanmanız

Teklif formunuzu imzalamanızı veya elektronik ortamda onaylamanızı takip eden 2 ay içinde cayma hakkına sahipsiniz. Cayma bildiriminizin emeklilik şirketinize ulaşmasını takip eden iş gününde ödeme talimatlarınız iptal edilir. Bireysel emeklilik hesabınızda bulunan birikim ise, ilgili bildirimin şirkete ulaşmasını müteakip 10 iş günü içinde, fon toplam gider kesintisi haricinde yapılan diğer tüm kesintiler ile birlikte tarafınıza iade edilmesi gerekir.

Ödediğiniz katkı paylarının yatırıma yönlendirilmesi

Ödediğiniz katkı paylarınızın veya başka bir emeklilik şirketinden aktarım yolu ile gelen birikiminizin, şirkete nakden intikalini takip eden en geç ikinci iş gününde seçilmiş fonlar arasında paylaştırılarak yatırıma yönlendirilmesi gerekir.

Fon dağılımı değişikliği hakkınızı kullanmanız

Emeklilik şirketiniz , fon dağılımı değişikliği talebinizin şirkete ulaşmasını izleyen 2 iş günü içinde fon alım-satım talimatlarınızı vermekle yükümlüdür.

Emeklilik sözleşmenizi başka bir şirkete aktarmanız

Bir emeklilik sözleşmesi kapsamındaki birikimin ve devlet katkısı hesabındaki tutarların başka bir şirkete aktarılabilmesi için sözleşmenin, yürürlük tarihinden itibaren en az iki yıl süreyle şirkette kalması gerekir. Başka şirketten aktarımla düzenlenmiş sözleşmenin tekrar aktarıma konu olabilmesi için ise ilgili şirkette en az bir yıl kalması gerekir.

Sistemden ayrılma talebinde bulunmanız

İstediğiniz herhangi bir tarihte sözleşmenizi sonlandırıp BES’ten çıkabilirsiniz.

Bu kapsamda sözleşmenizi sonlandırmak istediğiniz emeklilik şirketine başvurmanız gerekir. Başvurunuz gerçekleştiğinde emeklilik şirketiniz sizden “Ayrılma Talep Formu” doldurmanızı isteyecektir.

Bireysel emeklilik hesabınızdaki birikimlerin, ayrılma talep formunun şirketinize ulaştığı tarihten itibaren 20 iş günü içinde ödenmesi gerekmektedir.

Ödenecek tutarın belirlenmesinde ilgili mevzuat ve sözleşmenizin hükümleri geçerlidir.

Emekliliğe hak kazanmadan önce yatırımlarınızın riskleri konusunda bilgilendirilmeniz

Birikiminizin mali piyasalardaki risklerden daha az etkilenmesini sağlamak üzere, emekliliğe hak kazanmanızdan en az 2 yıl önce, emeklilik şirketiniz tarafınıza yazılı bir öneride bulunur. Bu öneriyi kabul etme zorunluluğunuz yoktur.

Emeklilik hakkınızı kullanmanız

Emekliliğe hak kazandıktan sonra istediğiniz herhangi bir tarihte emeklilik hakkını kullanarak BES’ten çıkabilirsiniz.

Bu kapsamda emeklilik hakkınızı kullanmak istediğiniz emeklilik şirketine başvurmanız gerekir. Başvurunuz gerçekleştiğinde emeklilik şirketiniz sizden “Emeklilik Talep Formu” ve “Bilgi Formu” doldurmanızı isteyecek ve tarafınıza “Hesap Bildirim Cetveli” iletecektir.

Eğer, diğer emeklilik şirketlerinde sözleşmeniz bulunmuyorsa emeklilik talep formunun emeklilik şirketine ulaştığı tarihten itibaren 10 iş günü içinde, tercih edeceğiniz ödeme planına göre birikiminiz kısmen veya tamamen ödenir.

Birden fazla emeklilik şirketinde sözleşmeniz bulunması durumunda - OKS kapsamında kurulan sözleşmeleriniz hariç - seçeceğiniz herhangi bir emeklilik şirketinde, emeklilik hakkını kazandığınız sözleşmeniz ile birlikte seçmiş olduğunuz diğer sözleşmelerinizi birleştirmek suretiyle emeklilik hakkınızı kullanabilirsiniz. Şirket, hesap birleştirme işleminin tamamlandığı tarihi takip eden on iş gününü aşmayacak şekilde emeklilik işlemlerini tamamlar.

Emeklilik durumunda farklı şirketlerdeki sözleşmelerinizi birleştirmeniz

Birden çok emeklilik şirketinde sözleşmeniz olması ve bunlardan en az birinden emekliliğe hak kazanmanız durumunda, seçeceğiniz herhangi bir emeklilik şirketinde - OKS kapsamında kurulan sözleşmeleriniz hariç - seçeceğiniz hesaplarınızı birleştirebilirsiniz.

Bu kapsamda emeklilik hakkınızı kullanmak istediğiniz emeklilik şirketine başvurmanız gerekir. Emeklilik şirketi emeklilik talebinin tarafına ulaşmasından itibaren iki iş günü içinde seçmiş olduğunuz diğer emeklilik sözleşmelerinizin bulunduğu şirketlere hesap birleştirme için başvurur.

Hesap birleştirme amacıyla kendisine başvurulan emeklilik şirketi, ilgili talebin şirkete ulaştığı tarihten itibaren 10 iş günü içinde hesap birleştirmeyle ilgili tüm işlemlerinizi gerçekleştirir.

İşveren grup emeklilik sözleşmeniz veya gruba bağlı bireysel sözleşmeniz kapsamında işvereninizin/sponsorunuzun sizin için ödeme yapmaması halinde tarafınıza bildirim yapılması

İşverenin/sponsorun ödemesi gereken bir katkı payını ödeme tarihinden itibaren 30 gün içinde ödememesi halinde, 5 iş günü içinde tarafınıza bildirim yapılmalıdır.

18. Emekliliğe Ne Zaman Hak Kazanırsınız? Nasıl Emekli Olursunuz?

Emekli olabilmeniz için, sisteme ilk giriş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle sistemde kalmanız ve 56 yaşınızı doldurmanız gerekir.

Birden fazla emeklilik sözleşmeniz varsa ve sözleşmelerinizin herhangi birinden emeklilik hakkı elde ettiyseniz, yürürlükteki sözleşmelerinizin bulunduğu şirketlerden birinden emeklilik talebinde bulunabilirsiniz.

Emeklilik talebinde bulunmanız halinde emeklilik şirketi tarafınıza “Emeklilik Talep Formu”, “Bilgi Formu” ve “Hesap Bildirim Cetveli” gönderir. Emeklilik bilgi formunda sistemde kalma ve emekli olma seçeneklerine ilişkin bilgiler ile örnek mali projeksiyonlar bulunur; katılımcının tercihi doğrultusunda emeklilik hakkını kullanabileceği ve hesaplarını birleştirmek suretiyle emeklilik hakkını kullanmayı tercih eden katılımcılar için emeklilik işlemlerinin hesap birleştirme işlemi tamamlandıktan sonra gerçekleştirileceği bilgisi yer alır.

Birikiminizin ve devlet katkısı hesabındaki tutarın tamamını almayı talep etmeniz halinde, emeklilik şirketi, talebin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 10 iş günü içinde tarafınıza ödemeyi yapar.

Birden fazla emeklilik şirketinde sözleşmeniz bulunması ve ve ilgili sözleşmeleri birleştirmeyi talep etmeniz halinde emeklilik süreci - OKS kapsamında kurulan sözleşmeleriniz hariç - hesap birleştirme işlemleri tamamlandıktan sonra başlar. Şirket, hesap birleştirme işleminin tamamlandığı tarihi takip eden on iş günü içinde emeklilik işlemlerini tamamlar.

19. Emekli Olmanız Halinde Birikimlerinizi Hangi Ödeme Türleri İle Alabilirsiniz?

Emekliliğe hak kazanmanız ve bu hakkı kullanmanız durumunda,

  • Bireysel emeklilik hesabındaki birikiminiz ve devlet katkısı hesabındaki tutarın bir kısmının veya tamamının defaten ödenmesini talep edebilirsiniz.
  • BES’te kalıp birikimlerinizi belirleyeceğiniz geri ödeme planına göre kısım kısım emeklilik şirketinden almayı da tercih edebilirsiniz.
  • Birikimlerinizin bir kısmı veya tamamı ile yıllık gelir sigortası satın alarak, düzenli gelir elde edebilirsiniz.

Birikiminizin tamamını almanız durumunda BES’ten çıkmış kabul edilirsiniz.

20. İşvereninizin veya Sponsorunuzun Sizin Adınıza Katkı Ödemesi Yaptığı Bir Sözleşmeniz Bulunması Halinde Haklarınız Nelerdir?

Katkı paylarınız işvereniniz veya sponsorunuz tarafından ödeniyorsa, hesabınızda oluşan birikim tutarına hak kazanmanız için sözleşmesinde belirlenen süre kadar beklemelisiniz. Bu süre 0 ile 7 arasında değişebilmektedir. Yıllara göre uygulanacak asgari hak kazanma oranları aşağıdaki gibidir.

Sözleşme Yılı Sonu İtibarıyla Asgari Hak Kazanma Oranı (%)

Sözleşmenizin Kaçıncı Yılındasınız

Birikimlerinizin Tamamına Hak Kazanmanız İçin Sözleşmenizde Tanımlanan Süre (Yıl)

<1

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

0

100

1

0

100

2

0

0

100

3

0

0

0

100

4

0

0

0

75

100

5

0

0

0

60

80

100

6

0

0

0

60

70

80

100

7

0

0

0

50

60

70

80

100

  • Hak kazanma süreniz tamamlandıktan sonra, işvereninizin veya sponsorunuzun adınıza ödediği tüm katkı paylarına otomatik olarak hak kazanırsınız. Birikiminizi mevcut hesabınızda bırakıp, ilgili fonlarda değerlendirmeye devam edebilirsiniz.
  • Hak kazanma süreniz tamamlandıktan sonra veya hak kazanma süresinin kararlaştırılmadığı durumlarda hesabınızda bulunan birikimin tamamı; hak kazanma süresi tamamlanmadan önce sözleşmenizden ayrılmanız durumunda ise hak edilen tutar talebiniz doğrultusunda aynı veya başka bir şirkette yürürlükte olan veya yeni düzenlenen bireysel veya OKS kapsamında kurulanlar hariç olmak üzere gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmenize transfer yoluyla aktarılabilir. Sistemden ayrılmak istemeniz halinde ise birikim tarafınıza ödenebilir.

21. Dernek, Vakıf, Sandık, Tüzel Kişiliği Haiz Meslek Kuruluşu veya Sair Ticaret Şirketindeki Emekliliğe Yönelik Birikimlerinizi ve Taahhütlerinizi BES'e Aktarabilir Misiniz?

Üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik taahhütte bulunan;

  • dernek, vakıf, sandık
  • tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu
  • sair ticaret şirketleri


nezdinde 1 Ocak 2021 tarihi itibarıyla mevcut bulunan emeklilik taahhüt planları kapsamında yurt içindeki ya da yurt dışındaki birikimler ve taahhütlere ilişkin tutarlar kısmen veya tamamen bireysel emeklilik sistemine 31 Aralık 2023 tarihine kadar aktarılabilmekteydi.

Emeklilik sözleşmesi akdetmiş olan katılımcıdan aktarıma ilişkin olarak giriş aidatı dahil herhangi bir kesinti yapılmaz.

Bu şekilde aktarılan tutarlar ve aktarım tutarına istinaden kazanılmış sürenin, üye veya çalışanın emeklilik taahhüt planında geçirdiği süreden az olması durumunda eksik olan her aya ilişkin emeklilik sözleşmesinin yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde ilgili emeklilik şirketine ödenen tutarlar için herhangi bir devlet katkısı ödenemez. Bu kapsamda aktarım yapan üyeler aktarım tarihinden itibaren üç yıl içinde malûliyet ve ölüm haricindeki bir nedenle sistemden ayrılamaz.

22. Katılımcının Vefat Etmesi Halinde Varislerinin Yürüteceği İşlemler Nelerdir?

Katılımcının vefat etmesi halinde bu kişinin sözleşmede belirtilen lehdar(lar)ı veya sözleşmede lehdar belirtilmemiş ise kanuni mirasçıları, devlet katkısı tutarlarının tamamı dahil olmak üzere bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin kendisine ödenmesini emeklilik şirketinden talep edebilir. Vefat eden yakınınızın yasal varisi iseniz, bu kişinin emeklilik sözleşmesi bulunup bulunmadığını veya sözleşmesi varsa hangi şirkette bulunduğunu bilmiyorsanız, BES Mobil uygulaması veya e-Devlet üzerinden sunulan “Bireysel Emeklilik Sözleşmeleri Sorgulama (Mirasçısı Olduğunuz Kişi Adına)” hizmeti ile öğrenebilirsiniz. Mirasçılık belgesini almış olduğunuz kurum tarafından veraset ilişkinizi doğrulayarak ve mirasçısı olduğunuz kişinin TC Kimlik Numarasını girerek hangi emeklilik şirketlerinde sözleşmesi olduğunu sorgulayabilirsiniz. Mahkeme-Adalet Bakanlığı'ndan 16/12/2016 tarihinden sonra, Noterlik-Türkiye Noterler Birliği'nden 02/06/2021 tarihlerinden sonra alınan mirasçılık belgeleri (Veraset ilamı) için sorgulama yapılabilmektedir. Bu tarihlerden önce alınan mirasçılık belgenizi EGM Kurumsal Web sitesinde yer alan “Bize Ulaşın” sayfası üzerinden EGM’ye ileterek bilgi alabilirsiniz.

Vefat eden kişinin lehdarlarının veya yasal varislerinin taleplerinin işleme alınabilmesi için emeklilik şirketleri;

  • TÜİK Ölüm Belgesi (ölüm durumuna göre sağlık kurumundan, belediye tabibi, toplum sağlığı merkezi, jandarma karakol komutanlarından veya köy muhtarlarından alınmaktadır),
  • Veraset ilamı (noterden veya ilgili mahkemeden alınmış),
  • Vefat bildirimine yönelik olarak hazırlanan form veya dilekçe,
  • Veraset ilamında yer alan varislerin kimlik fotokopisi ve kendi adlarına kayıtlı vadesiz TL IBAN numaraları,
  • Veraset ve intikal vergisi ilişiksiz yazısı

gibi evrakları talep etmektedir. Emeklilik şirketinizin talep ettiği evrakların tam listesini öğrenmek için emeklilik şirketiniz ile iletişime geçebilirsiniz.

Lehdar veya kanuni varislerin birikimlerin ödenmesi talebinden itibaren yirmi iş günü içinde, katılımcının birikimlerinin getirisi üzerinden %5 oranında gelir vergisi kesintisi yapıldıktan sonra kalan tutar, ilgisine göre lehdar(lara)a veya kanunî mirasçılara emeklilik şirketi tarafından ödenir.

Diğer taraftan 12.03.2023 tarihli “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” hükümlerine göre; 06 Şubat 2023 tarihinde yaşanan deprem felaketi sebebiyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep ilan edilen yerlerde deprem felaketi sebebiyle vefat eden katılımcıların mirasçıları gelir vergisinden müstesnadır.

Vefat eden katılımcının birikimlerinin lehdarlarına veya kanuni mirasçılarına ödenmesi halinde; bu ödeme, veraset ve intikal vergisine tabidir. Söz konusu vergiye ilişkin detaylı açıklamalara, bu Kılavuz'un "22.Birikimlerin Lehdar veya Kanuni Varislere Ödenmesi Halinde Uygulanacak Veraset İntikal Vergisi Nedir?" başlıklı bölümünden ulaşabilirsiniz.

23. Birikimlerin Lehdar veya Kanuni Varislere Ödenmesi Halinde Uygulanacak Veraset İntikal Vergisi Nedir?

Katılımcının vefat etmesi halinde birikimleri ve varsa devlet katkısı hesabındaki tutarlar 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdar(lar)a veya kanunî mirasçılarına ödenir.

Verginin Konusu Nedir?

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde veya emeklilik hakkı kazanan katılımcının vefat etmesi halinde, birikimleri ve varsa devlet katkısı, veraset ve intikal vergisinin(VİV) konusuna girmektedir. Buna göre vefat eden katılımcının elde ettiği getiri tutarı üzerinden öncelikle %5 oranında gelir vergisi tevkifatı (stopajı) yapılacak daha sonra, kalan kısım veraset ve intikal vergisine konu olacak ve miras payları oranında mirasçılara veya lehtar(lar)a intikal eden kısım vergi istisnaları düşüldükten sonra tarifede belirlenen oranlara göre vergilendirilecektir.

Vergiyi Doğuran Olay Nedir?

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde veya emeklilik hakkı kazanan katılımcının vefat etmesi halinde, bireysel emeklilik ve otomatik katılım sistemi ile belirlenen değerin lehtar(lar)a veya kanuni mirasçılara, miras (veraset) yoluyla veya miras dışında ivazsız yollarla iktisabıdır.

Bireysel emeklilik sözleşmelerine göre sigortalının ecelen veya kazaen vefat etmesi sonucu sigorta şirketince;

    • Mirasçılara ödenen birikim tutarının veraset yoluyla terekeye dahil edilerek,
    • Sigortalının mirasçı olmayan üçüncü kişiyi lehtar ataması halinde, poliçe lehtarına ödenecek birikim tutarının ivazsız iktisap olarak,

Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesi kapsamında menkul sermaye iradı olarak vergilendirildikten sonra veraset ve intikal vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Verginin Yükümlüsü –Mükellefi Kimdir?

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde veya emeklilik hakkı kazanan katılımcının vefat etmesi halinde, veraset yoluyla iktisapta bulunan kanuni mirasçı(lar) veya çalışanın mirasçı olmayan üçüncü kişiyi lehtar ataması halinde, ivazsız yolla karşılıksız mal iktisabında bulunan lehtar(lar)dır.

Ayrıca katılımcı isterse kanuni mirasçılarını da bireysel emeklilik sözleşmesine lehtar olarak kaydettirebilmektedir. Bir şahsa, ana, baba, eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikaller hariç) ivazsız mal intikali halinde vergi, ivazsız intikallere ilişkin tarifede yer alan oranların yarısı uygulanarak hesaplanır.

Verginin Matrahı Nedir?

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde veya emeklilik hakkı kazanan katılımcının vefat etmesi halinde, kendilerine veraset yoluyla veya ivazsız suretle intikal eden birikimler dolayısıyla veraset ve intikal vergisi beyannamesi düzenleyen mükellefler yapılacak ilk tarhiyat için veraset ve intikal vergisinin matrahını, intikal eden servetin Vergi Usul Kanunu’na göre bulunan değerleri üzerinden belirleyecektir. Elde edilen varlıkların toplamından veraset yoluyla ya da ivazsız intikal yoluyla belirlenmiş istisna tutarının çıkarılması sonucunda matrah elde edilir.

Buna göre bireysel emeklilik sistemine katılan kişinin vefatı halinde birikimlerine ilişkin (katkı payı, katkı payı getirisi, devlet katkısı ve devlet katkısı getirisi) hesaplanacak verginin matrahı, ivazsız intikale konu olan servet unsurlarının, vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği günkü vergi tarhına esas olan rayiç değeri olacaktır.

Veraset ve intikal vergisi matrahının tespitinde indirilebilecek çeşitli borç ve giderler aşağıdaki gibidir:

  • Veraset yoluyla meydana gelen intikallerde, murisin geçerli belgelere dayanan borçları ile vergi borçları,
  • İvazsız suretle iktisaplarda malın kendisine isabet eden borçlarla vergi borçları (Hibe edilen mala isabet eden borçları hibe eden üstlenmiş ise bu borçlar indirilmez.),
  • Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallardan yabancı memleketlerde bulunanlara isabet eden borçlar ile yabancı memleketlerde bu mallar dolayısıyla ödenen veraset ve intikal vergileri (Ancak, söz konusu borçlar ve vergiler beyan edilen malların değerini geçemez.),
  • Cenazenin donanımı, gömülmesi ve ölüm olayının duyurulması amacıyla mirasçılarca gazeteye verilen ilan giderleri.

Bu borç ve masrafların matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilmesi için, mükelleflerin bunları beyannamenin ilgili bölümünde göstermeleri ve bunlara ilişkin geçerli belgeleri beyannameye eklemeleri zorunludur.

Verginin Oranı Nedir?

Vergi tarifesi çifte artan oranlı olmak üzere veraset ve ivazsız intikaller için ikili tarife esasına göre düzenlenmiştir. Tarifenin bir tarafında ivazsız intikallere yönelik artan oranlar, diğer tarafında veraset yoluyla intikallere yönelik belirlenen artan oranlar yer almaktadır. Son dilimdeki miktarı aşan matrahlara ilişkin artan oranlılık ise sabit orana dönüşmektedir.

Vergi tarifesinin matrah dilim tutarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Bu şekilde hesaplanan dilim tutarlarının %5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz. Cumhurbaşkanı, bu suretle tespit edilen tutarları yarısına kadar artırmaya veya indirmeye yetkilidir.

Matrah Verginin Oranı (%)
Veraset Yoluyla
İntikallerde
İvazsız
İntikallerde
İlk 1.700.000 TL için 1 10
Sonra gelen 4.000.000 TL için 3 15
Sonra gelen 8.700.000 TL için 5 20
Sonra gelen 17.000.000 TL için 7 25
Matrahın 31.400.000 TL'yi aşan bölümü için 10 30

(55 Seri No'lu Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile 01.01.2024 tarihinden itibaren değişen tarife)

Diğer taraftan 12.03.2023 tarihli “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” hükümlerine göre; 06 Şubat 2023 tarihinde yaşanan deprem felaketi sebebiyle vefat eden katılımcıların mirasçılarına veraset yoluyla intikal eden bireysel emeklilik hesaplarındaki birikimler, veraset ve intikal vergisinden müstesnadır.

Beyannamenin Verileceği Yer Neresidir?

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde veya emeklilik hakkı kazanan katılımcının vefat etmesi halinde, katılımcının kanuni mirasçıları veya atadığı lehtar(lar)ı veraset ve intikal vergisi beyannamesini mirasçılık belgesini (veraset ilamı) aldıktan sonra;

  • Mirasçılardan herhangi birinin bilgileri ile giriş yapılarak interaktif vergi dairesi ortamında internet sayfasından verilebilir.
  • Veraset yoluyla intikallerde ölen kimsenin, diğer ivazsız yolla mal iktisabında bulunan lehtar(lar) ise tasarrufu yapan kimsenin ikametgâhının bulunduğu yer vergi dairesine verir.
  • Tasarrufun tüzel kişilerce veya diğer teşekküllerce yapılması durumunda tüzel kişilerin veya diğer teşekküllerin merkezlerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilir.
  • Miras bırakanın veya bu tasarrufu yapan şahsın ikametgâhı yabancı memlekette ise Türkiye’deki son ikametgâhının bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilir.
  • Yabancı memleketlerde bulunan mükellefler, beyannamelerini Türk konsolosluklarına verir.
  • Muris veya tasarrufu yapan şahsın Türkiye’de hiç ikamet etmediği veya son ikametgâhının tespit olunamadığı takdirde veraset ve intikal vergisi beyannamelerinin, veraset yoluyla veya sair surette ivazsız tarzda intikal eden malın bulunduğu veya mükelleflerin ikametgâhlarının bağlı bulunduğu yer vergi dairesine (muristen intikal eden mal varlığının tamamının bu beyannamede beyan edilmesi) verilmesi gerekir.

Beyannameler ilgili vergi dairelerine bizzat elden yapılabileceği gibi taahhütlü posta yoluyla da gönderilebilir.

Beyanname Ne Zaman Verilir?

Genel Olarak Veraset Yoluyla İntikallerde

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde veya emeklilik hakkı kazanan katılımcının vefat etmesi halinde, katılımcının kanuni mirasçıları beyannamelerini aşağıdaki süreler tarihinde verecektir:

  • Katılımcının ölümü Türkiye’de vuku bulmuşsa ve yükümlüler de Türkiye’de ise, kural olarak beyanname katılımcının ölüm tarihini takip eden 4 ay içerisinde;
  • Katılımcının ölümü Türkiye’de vuku bulmuşsa ve mükellefler yabancı bir memlekette bulunuyorlarsa beyanname katılımcının ölüm tarihini takip eden 6 ay içinde;
  • Ölüm yabancı bir memlekette vuku bulmuş ise mükelleflerin Türkiye'de bulunmaları halinde beyanname katılımcının ölüm tarihini takip eden 6 ay içinde,
  • Ölüm yabancı bir memlekette vuku bulmuş ve mükelleflerin de aynı yabancı memlekette bulunmaları halinde beyanname katılımcının ölüm tarihini takip eden 4 ay içinde,
  • Buna karşılık ölüm bir yabancı memlekette vuku bulmuş yükümlüler bir başka ülkede bulunmakta iseler beyanname katılımcının ölüm tarihini takip eden 8 ay içinde;
  • Gaiplik halinde, gaiplik kararının ölüm siciline kaydolunduğu tarihi takip eden 1 ay içinde;

verilir.

Veraset Dışında İvazsız Yollarla Gerçekleşen İntikallerde

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde veya emeklilik hakkı kazanan katılımcının vefat etmesi halinde, katılımcının atadığı lehtar(lar)ı beyannamelerini birikimlerin ve varsa devlet katkısı hesabındaki tutarların hukuken iktisap edildiği tarihi takip eden 1 ay içinde verir.

Beyannameye Eklenecek Belgeler Nelerdir?

  • TÜİK Ölüm Belgesi (ölüm durumuna göre sağlık kurumundan, belediye tabibi, toplum sağlığı merkezi, jandarma karakol komutanlarından veya köy muhtarlarından alınmaktadır),
  • Veraset ilamı (noterden veya ilgili mahkemeden alınmış),
  • Vefat bildirimine yönelik olarak hazırlanan form veya dilekçe,
  • Veraset ilamında yer alan varislerin kimlik fotokopisi ve kendi adlarına kayıtlı vadesiz TL hesabının IBAN numaraları,
  • Veraset ve intikal vergisi ilişiksiz yazısı.

Verginin Tarhı Nasıl Yapılır?

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde veya emeklilik hakkı kazanan katılımcının vefat etmesi halinde, katılımcının kanuni mirasçılarının ve/veya atadığı lehtar(lar)ının ödeyeceği veraset ve intikal vergisinde iki aşamalı tarhiyat bulunmaktadır. Bunlar:

  • Vergi dairesi tarafından 15 gün içinde yükümlülerin vereceği beyanname üzerinden vergi tarh edilir. Katılımcının kanuni mirasçılarının ve/veya atadığı lehtar(lar)ının beyanı üzerinden yapılan bu tarh işlemi geçici nitelik taşır ve bu durum “ilk tarhiyat” olarak adlandırılır.
  • Katılımcının kanuni mirasçılarının ve/veya atadığı lehtar(lar)ının beyan sırasında yaptıkları değerleme yanlışlıkları, vergi dairesince doğru değerleme ölçütleri uygulanmak suretiyle düzeltilir ve bu durum da “kesin(nihai) tarhiyat” olarak adlandırılır.

Vergi Nasıl Ödenir?

Veraset ve intikal vergisi tahakkukundan itibaren 3 yılda ve her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere iki eşit taksitte toplam 6 taksitte ödenir.

  • ivd.gib.gov.tr adresinden veya GİB Mobil uygulamasından ister İnteraktif Vergi Dairesine giriş yaparak ister giriş yapmadan Hızlı Ödeme adımlarından “Belge Numarası ile Ödeme” adımı üzerinden;
    • Anlaşmalı bankaların kredi kartları ile,
    • Anlaşmalı bankaların banka kartları veya banka hesabından,
    • Yabancı ülkede faaliyet gösteren bankaların; kredi kartları, banka kartları ve diğer ödeme yöntemleri ile,
  • Anlaşmalı bankaların;
    • Şubelerinden,
    • Alternatif ödeme kanallarından (İnternet Bankacılığı, Telefon Bankacılığı, Mobil Bankacılık vb.),
  • PTT işyerlerinden,
  • Tüm vergi dairelerinden ödenebilir.

İstisnalar Ne Kadardır?

Mükellefler hak ettikleri tutarlardan vefat eden katılımcının belgeye dayalı borçlarını, cenaze teçhiz ve tedfini için yapılan masraflar ile vergi borçlarını ayrıca ivazsız şekilde lehtara intikal eden tutarlardan dolayı bu tutarlara ilişkin borçları ile vergi borçlarını matrahtan indirebilirler.

  • Lehtarlar için ivazsız intikallerin 2024 yılı için 37.059-TL’si vergiden müstesnadır.
  • Kanuni mirasçılar için değerleri VİVK’in 10. maddesine göre belirlenen mallardan evlatlıklar da dahil olmak üzere füru ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinin 2024 yılı için 1.609.552 -TL’si, füru bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinin 2024 yılı için 3.221.082-TL’si vergiden müstesnadır.

Devlet Katkısı Elde Edenlerin Veraset ve İntikal Vergisi Karşısındaki Durumu Nedir?

VİVK’nun “İstisnalar” başlıklı 4’üncü maddesinin (o) bendine göre, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında bireysel emeklilik hesabına yatırılan devlet katkılarının hak kazanılan kısımları veraset ve intikal vergisine tabi tutulmayacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu düzenlemenin katılımcılar için olduğu ve devlet katkılarının lehtar veya kanuni mirasçılarca hak edilen kısmının onlara ödenmesi halinde istisna sınırını aştıkları takdirde veraset ve intikal vergisi mükellefiyetinin doğacak olmasıdır.

Vefat gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı nedeniyle sistemden ayrılan katılımcıların birikimlerinin ve devlet katkılarının getirileri üzerinden %5 kesinti yapılır. Bu durumda katılımcının sistemde kalma süresine bakılmadığı için vefat eden katılımcıların devlet katkılarının tamamı kanuni mirasçılar ve/veya lehtarlar tarafından hak edilebilmektedir.

Vefat halinde, varisi olduğunuz kişilerin emeklilik sözleşmesi bulunup bulunmadığını veya sözleşmesi varsa hangi şirkette bulunduğunu bilmiyorsanız, talebinizi veraset ilamınızın bir örneği ile Bize Ulaşın sayfası üzerinden EGM’ye iletebilirsiniz.

ÖRNEK OLAY - 1

Katkı Tutarları: 40.956,49-TL

  • Katkı Payı: 35.195,80-TL
  • Devlet Katkısı: 5.760,69-TL

Fon Getirileri: 10.296,72-TL

  • Katkı Payı Getirisi: 8.746,37-TL
  • Devlet Katkısı Getirisi: 1.550,35-TL

Toplam Birikim: 51.253,21-TL

1. Katılımcı vefat etmişse ve sadece mirasçı eş varsa;

(Not: Öncelikli hukuki işlem olan mal rejiminin tasfiyesi ile katılma alacağının belirlendiği varsayılmıştır.) 35.195,80-TL +5.760,69-TL =40.956,49-TL üzerinden vergi hesaplanmaz. 8.746,37-TL +1.550,35-TL =10.296,72-TL x 5%= 514,83-TL (gelir vergisi tutarı) 10.296,72-TL -514,83-TL =9.781,89-TL net getiri. Veraset ve İntikal Vergisi İstisna Tutarı: 2024 yılı için veraset yoluyla füru bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde  3.221.082-TL Veraset ve İntikal Vergisi Matrahı: 0-TL Ödenecek Veraset ve İntikal Vergisi: 0-TL Mirasçı eşe: 40.956,49-TL +9.781,89-TL =50.738,38-TL kalır.

2. Katılımcı vefat etmişse ve miras sözleşmesi ile bir başka kişiyi lehtar olarak bırakmışsa;

35.195,80-TL +5.760,69-TL =40.956,49.-TL üzerinden vergi hesaplanmaz. 8.746,37-TL +1.550,35-TL =10.296,72-TL x 5%= 514,83-TL (gelir vergisi tutarı) 10.296,72-TL -514,83-TL =9.781,89-TL net getiri. 40.956,49-TL +9.781,89-TL =50.738,38-TL Miras sözleşmesi ile lehtar olarak gösterilene kalan; 50.738,38.-TL- 37.059.-TL=13.679,38-TL VİV matrahı  13.679,38-TL x10%=  1.367,938-TL Lehtara kalan: 50.738,33.-TL-.1.367,938-TL= 49.370,44 -TL’dir.

ÖRNEK OLAY -2

Katılımcı 02.01.2024 tarihinde vefat etmiştir. Mirasçıları 3 aylık süre içinde mirası reddetmemişlerdir. Katılımcının birikimleri tutarı: 3.500.000-TL’ dir. (Not: Öncelikle vefat eden katılımcının ve sağ kalan eşe ait malların belirlenmesi ve bu tasfiye sonucu sağ kalan eşe ait olduğu tespit edilen malların verilecek veraset ve intikal vergisi beyannamesinde beyan edilmemesi sağlanmış; gelir vergisi tevkifatı yapılmış ve eşin saklı payı korunmuştur.)